Siwienie włosów to naturalny proces biologiczny, który prędzej czy później dotyka każdego z nas. Dla jednych to drażniący znak upływu czasu, dla innych element stylu i indywidualnego charakteru. Niezależnie od tego, jak je postrzegamy, siwe włosy mają konkretną przyczynę, związaną z mechanizmami zachodzącymi wewnątrz naszych mieszków włosowych. Aby zrozumieć, skąd biorą się siwe włosy, warto zacząć od tego, skąd w ogóle bierze się kolor włosów.
Co nadaje włosom kolor?
Za barwę włosów odpowiada melanina, czyli pigment produkowany przez wyspecjalizowane komórki zwane melanocytami. Istnieją dwa podstawowe rodzaje melaniny: eumelanina (kolory ciemne) oraz feomelanina (odcienie rudości i blondów). Każdy włos rośnie z mieszka włosowego, który w fazie wzrostu (anagenu) otrzymuje od melanocytów określoną ilość barwnika. To właśnie ilość i proporcja pigmentu decydują o tym, jaki kolor mają nasze włosy.
Dlaczego włosy siwieją?
Siwienie pojawia się wtedy, gdy melanocyty stopniowo tracą zdolność produkowania melaniny. W efekcie nowo wyrastające włosy zawierają mniej pigmentu, aż w końcu stają się całkowicie pozbawione barwnika. Kolor ustępuje miejsca odcieniowi srebrnoszaremu lub białemu.
Proces ten jest stopniowy i ma kilka głównych przyczyn.
1. Naturalne starzenie się organizmu
Najważniejszym czynnikiem jest wiek. Wraz z upływem lat komórki w mieszkach włosowych zużywają się, a ilość aktywnych melanocytów maleje. Organizm ma coraz mniejszą zdolność do regeneracji, w tym do odnawiania komórek odpowiedzialnych za pigmentację.
Moment pojawienia się pierwszych siwych włosów jest indywidualny i zapisany w genach, jednak statystycznie:
• około trzydziestego roku życia zaczynają siwieć osoby rasy białej
• około czterdziestego roku życia osoby rasy azjatyckiej
• około pięćdziesiątego osoby pochodzenia afrykańskiego
2. Genetyka – siwienie zapisane w DNA
To, kiedy zaczną pojawiać się siwe włosy, zależy w dużej mierze od dziedziczenia. Jeżeli rodzice siwieli wcześnie, istnieje spora szansa, że ich dzieci również zaczną siwieć w młodym wieku. Niektóre geny odpowiadają za tempo zanikania melanocytów i ich wrażliwość na stres oksydacyjny.
3. Stres oksydacyjny i wolne rodniki
Wolne rodniki powstają naturalnie w naszym organizmie, ale w nadmiarze mogą uszkadzać komórki, w tym melanocyty. Stres oksydacyjny nasila się pod wpływem:
• palenia tytoniu
• zanieczyszczenia środowiska
• intensywnego stresu
• niezdrowej diety
Uszkodzone melanocyty z czasem produkują coraz mniej pigmentu, co przyspiesza siwienie.
4. Czynniki hormonalne i zdrowotne
Choć najczęściej siwienie jest procesem naturalnym, czasem może być związane z zaburzeniami zdrowotnymi. Wpływ mogą mieć m.in.:
• choroby autoimmunologiczne
• problemy z tarczycą
• niedobory witaminy B12 i kwasu foliowego
W takich sytuacjach siwienie może pojawić się szybciej niż wynikałoby to z genetyki czy wieku.
Czy stres naprawdę powoduje siwienie?
Popularne powiedzenie, że ktoś posiwiał „przez stres”, zawiera ziarno prawdy. Sam stres nie zmienia koloru istniejących już włosów, ale może wpływać na komórki macierzyste melanocytów. Jeśli ich rezerwa wyczerpie się szybciej, nowe włosy mogą wyrastać jaśniejsze lub całkowicie pozbawione pigmentu. Badania sugerują, że bardzo intensywny, długotrwały stres może rzeczywiście przyspieszać siwienie.
Czy można zatrzymać siwienie?
Naturalnego siwienia nie da się całkowicie odwrócić, ponieważ jest ono częścią procesu starzenia. Można jednak spowolnić jego tempo poprzez zdrowy styl życia, redukcję stresu, zbilansowaną dietę i odpowiednią pielęgnację skóry głowy. Gdy siwe włosy już się pojawią, najpopularniejszą metodą ich ukrycia pozostaje farbowanie, choć coraz więcej osób świadomie rezygnuje z walki z naturą i akceptuje siwiznę jako element wyglądu.
Podsumowanie
Siwe włosy są efektem stopniowego zaniku melaniny w mieszkach włosowych. Najważniejszą rolę odgrywają tu procesy starzenia oraz genetyka, ale znaczenie mają także czynniki środowiskowe, stres oksydacyjny czy stan zdrowia. Choć dla wielu osób pojawienie się siwizny może być zaskoczeniem, jest to jeden z najbardziej naturalnych procesów towarzyszących życiu człowieka.
